Het ego is gericht op overleven en dat is wel zo handig. Hadden we het ego niet tot onze beschikking gehad, dan hadden we het vanuit evolutionair oogpunt niet zo lang volgehouden op aarde. Maar waar bestaat dit ego nu eigenlijk uit? Je zou kunnen zeggen dat het de opstelsom is van de conditionering waaraan we hebben blootgestaan vanaf het prille begin van ons bestaan tot aan onze puberteit.
Als we net geboren zijn is het ego er namelijk nog niet echt. Het cognitief brein sluimert en we zweven als baby’tje in een nonduaal vacuüm waarbinnen het lichaam ons in staat stelt middels de zintuigen ‘de wereld’ te ervaren. Maar niets in de wereld van het kindje wordt gezien als ‘buiten zichzelf’, niets wordt ‘eigen gemaakt’. Het is allemaal ‘één energie in beweging’.
Bereiken we echter de leeftijd van zo anderhalf jaar, dan begint het brein van lieverlee met het creëren van ‘ik-ervaring’, ook wel zelfbewustzijn genoemd. Spreektaal werkt hierin een handje mee. Mama spreekt van ‘mama’, papa spreekt van ‘papa’ en zij geven ons onze naam. En vanaf dat moment ontstaat er langzamerhand het gevoel van een afgescheidenheid van het ‘al’. Ik en mama, ik en de hond, ik en de wereld.
En ‘ik’ bouwt zichzelf verder en verder op aan de hand van de feedback die het in de loop der jaren ontvangt over zijn of haar ‘ik-heid’. Deze feedback is liefdevol, minder liefdevol tot schadelijk aan toe en is altijd voorwaardelijk (je bent lief/niet lief als je je zus of zo gedraagt). De feedback wordt overigens niet alleen door de opvoeders verstrekt. Zij kan ook deel uitmaken uit maken van de cultuur waarbinnen je bent grootgebracht of je religieuze achtergrond.
En zo zijn we vele jaren later behept met een door het cognitief brein gecreëerd ego, volledig gebaseerd op ervaringen en aannames die we hebben (op)gedaan in het verleden. Zijn er in de conditionering veel pijnen gekend, dan is er in het huidig leven veel lijden. We hebben de neiging het ego krampachtig in stand te houden en we verdedigen dit aangenomen ‘idee over wie we zijn’ met verve. Zeker als we ons aangevallen voelen door ‘de ander’.
Dat sommige spirituele tradities ons ertoe uitnodigen het ego overboord te gooien is dus best verklaarbaar gezien het lijden dat het ego voortbrengt, maar tegelijkertijd onmogelijk. Toch zijn er manieren om hand in hand met het ego te leven zónder de krampachtigheid. Daarover de volgende keer meer!
Warme groet,
Bijgesloten een filmpje waarin Paul Smit op fantastisch eenvoudige wijze de werking van het ego uitlegt.
Recente reacties